Lang lang geleden toen er nog geen Colruyts, Aldi’s of Delhaizes waren, hadden wij buurtwinkels, waar je van alles en nog wat krijgen kon. Het waren winkeltjes om de hoek waar je bijna niks kon misvragen. Winkeltjes die ontmoetingsplaatsen waren voor de buurt, waar het laatste nieuws vlot de ronde deed. Winkeltjes waar je nog op de poef kon kopen. Winkeltjes waar op een beperkte ruimte zoveel mogelijk marchandise was uitgestald. Winkeltjes waar je zeven dagen op zeven terecht kon.
De grootwarenhuizen hebben doorheen de jaren een staatsgreep gepleegd en een voor een sneuvelden onze buurtwinkels. Het is zover dat je ze vandaag in onze gemeente op de vingers van één hand kan tellen, maar dan moet je er wel de Turkse winkels bijtellen.

Van al onze buurtwinkels van vroeger jaren heeft er één winkeltje de staatsgreep overleefd en de eenentwintigste eeuw gehaald: de Bakketine. De Bakkewat?, zullen sommige lezers zich afvragen, anderen weten waar je de Bakketine kan vinden: in de Dokter Victor Van Cauterenstraat, den Hamse Weg, zoals die vroeger heette. Dicht bij de Zandberg, recht tegenover ’t Molenhof (huis van de familie Van Lierde, eigenaars van de molen van de Zandberg en nu een advocatenkantoor) staat Oud Huis De Bakketine. De winkel wordt nu gedreven door Annemie Herwege maar jarenlang stond haar moeder Juliette Gysens achter den toog en daarvoor had haar moeder Anna Van Deuren het roer in handen. De Bakketine is dus toe aan de derde generatie. Het is dus een dubbel interview. Twee dames aan het woord over de laatste buurtwinkel van Zele…

De eerste keer toen ik in het winkeltje kwam, kreeg ik zo’n warm gevoel. Het winkeltje heeft iets. Het heeft de beeldenstorm van de vernieuwing moeiteloos doorstaan. De uitbaters zijn er mooi in gelukt om de schoonheid van het interbellum te laten trouwen met de eisen van de eenentwintigste eeuw. Alleen al het uitstalraam, de glazen deur, de authentieke vloer, de rekken met daaronder de bakken waarin de goederen lagen die vroeger los, per gewicht verkocht werden, het houten rolluik met deurtje… En dat alles onder het waakzaam oog van Sint-Antonius, die de klanten uit de hoogte toekijkt. Het ademt zo de tijd van toen uit. Voor mij een zeker heimwee naar een tijd die definitief passee komposee is.

Het is even over halfacht als ik door het deurtje van de houten persjenne stap. Paul, de man van Annemie, vult nog enkele rekken aan voor de dag van morgen. In de gezellige woonkamer vind ik Juliette en haar dochter. Ik ben er welkom. Mijn laptop geeft teken van leven en ik mag luisteren naar het verhaal van de Bakketine. Alleen de naam al maakt me nieuwsgierig.

Het verhaal begint in 1930. De ouders van Juliette, Philemon Gysens en Anna Van Deuren hadden in den Hamse Weg een klein winkeltje. Dat jaar bouwden ze een nieuw winkelhuis waar nu de winkel nog gevestigd is. Middenstanders van toen waren heel bedrijvig en het mes sneed vaak langs verschillende kanten. Ook bij de familie Gysens.
Vader Philemon was kolen- en patattenmarsjang, moeder Anna had haar winkel. Kleine bestellingen kolen werden met de hondenkar geleverd, voor grotere leveringen had vader Philemon al in 1924 een camion gekocht., een Fordje, waarmee hij de kolen aan huis kon bestellen. Iedere donderdagavond moest de vrachtwagen serieus gekuist worden want op vrijdag vervoerde Philemon het vlees van de Zeelse beenhouwers naar de vroegmarkt in Brussel.
In het gezin Gysens was Juliette het kakenestje. Ze heeft vier broers en een zus: Petrus (stichter van Opel-garage Gysens, Julia (meubelen De Graeve), Albert en Robert, Rudolf (kolenhandelaar in de Kapellestraat).

Juliette was iets ouder dan de oudste zoon van Petrus, Willy Gysens. Van een spreiding gesproken.Juliette liep school tot haar veertiende en toen mocht ze thuis blijven om te helpen in de winkel. Winkel houden in die jaren was allesbehalve schapenwachten. De winkel opende om acht uur en sloot pas toen de laatste shift van de fabrieken kwam en dat was dus rond de klok van halfelf. Dagen van bij de vijftien uur en dat zeven dagen op zeven. Het woord sluitingsdag stond toen nog niet in den Dikke Van Daele. Juliette herinnert zich nog dat het meeste nog niet verpakt was, bloem, suiker, rijst... Ze moesten veel afwegen. Die oude bascule hebben we nog altijd staan, zegt ze. Mensen kwamen bijvoorbeeld om een kwart liter azijn. Juliette herinnert zich nog goed dat haar moeder iedere week naar de Lokerse vroegmarkt stapte om eieren in te kopen. Als jong meisje moest ze geregeld naar Lokeren om een extra hesp te gaan halen. In de zomer als het koren hoog stond, ging ze altijd met twee vriendinnen want in die jaren gaf dat koren allesbehalve een veilig gevoel.

Naast kruidenierswaren was er ook nog een afdeling kleding en ondergoed. Ja, zegt Juliette, je kan bijna niets opnoemen of we hebben het verkocht: hemden, plastrons, badhanddoeken, manchetknopen, rijkoorden, garen, stoffen, patatten, rabarber van Van Lierdes, appels uit den boomgaard, halve pakskes boter… Sluiten was een woord dat niet in het woordenboek van Juliette stond. In al die jaren is ze nooit met vakantie geweest, hooguit enkele dagen aan zee.

De Bakketine
‘Oud huis De Bakketine’ hangt er aan de gevel van hun winkel. Van waar komt die naam, vraag ik. O, zegt Juliette, da’s onze bijnaam. Mijn grootvader, vertelt ze, werkte tot Goossens. Daar moest hij iedere week de lonen uitrekenen en uitbetalen. Af en toe klopte het niet met wat er op het briefje stond en dan moet haar grootvader steeds gezegd hebben: da’s maar een bagatelle! De naam ‘Bakketine’ is daar een verbastering van. De meeste mensen kennen helemaal geen Juliette Gysens. Zowel Juliette als haar dochter gaan dus door het leven als Juliette van de Bakketine (getrouwd met Wardje Zoole) en Annemie van de Bakketine.

Dat klopt, antwoordt Annemie maar het is en blijft één van onze troeven en daar maken de mensen dankbaar gebruik van. Er is doorheen de jaren veel veranderd, gaat Annemie verder. Niet alleen de buurt is veranderd ook de klanten. Op de poef kopen, dat heb ik gelukkig kunnen afschaffen alhoewel er soms toch nog mensen zijn die het proberen.
De klanten zijn in het algemeen veeleisender geworden maar daar heb ik geen moeite mee. Mensen van tegenwoordig generen zich ook minder dan vroeger. Met hun boodschappentas van den Delhaize komen ze de winkel binnen om iets dat ze vergeten zijn. Ik stoor me daar niet aan, het zijn klanten, niet meer, niets minder. Wat er altijd is gebleven, is het plezier. Mocht er dat niet zijn, zou ik het niet volhouden, zegt Annemie. We lachen serieus wat af op een dag.

Annemie heeft er dit jaar 21 jaar Bakketine opzitten. Ik heb het me niet beklaagd, bekent ze eerlijk, maar ik zou het toch niet meer doen. Je kunt niet geloven hoeveel paperassen er komen kijken bij een winkeltje als het mijne. Control van hier, control van daar.
Om je een voorbeeld te geven, zegt ze, om mijn winkel uit te baten heb ik zo maar eventjes vijf vergunningen nodig: vleeswaren, zuivel, tabak, dranken en nog één van het voedselagentschap. Vooral voor de vleeswaren is er regelmatig controle. Ze komen de winkel anoniem binnen als klant en daarna inspecteren ze de koeltoog, de temperatuur van de koelkasten, de hygiëne en noem maar op. Gelukkig ben ik vanuit mijn opleiding paperassen gewoon.